Afgelopen november vierden we met een goedgevulde theaterzaal van ’t Spant in Bussum met een grote groep professionals alweer de 10e editie van het jaarcongres Leve ’t Jonge Kind. Aan alles is merkbaar dat de behoefte om geïnspireerd en geïnformeerd te worden op gebied van het jonge kind nog steeds heel groot is. Maar ook de behoefte om tijd te maken en samen na te denken over wat we kinderen, hun ouders en onszelf gunnen.

De waarnemingen van professionals die werken met kinderen worden vanzelfsprekend gekleurd door eigen beelden, ervaringen, overtuigingen, relaties en cultuur. Wanneer we nadenken over kindontwikkeling, is het goed dat we weet hebben van de leefwereld van het kind, zodat we ons een beeld kunnen vormen van zijn leven, leren en ontwikkelen. Door aandachtig betrokken te zijn, zonder oordeel proberen te luisteren en vragen te stellen, vormt zich een steeds completer verhaal.

In het rijke Nederland groeien heel wat kinderen op in armoede. Dit kan een groot effect hebben op de ontwikkeling van deze kinderen. Als professionals in de kinderopvang (gastouder-, dag- en buitenschoolse opvang) kun je veel betekenen voor deze kinderen. In dit artikel bieden we praktische handvatten voor hoe je kunt bijdragen aan de ontwikkeling en toekomstkansen van kinderen die opgroeien in armoede.

De kinderopvang in Nederland staat voor een grote uitdaging. Steeds meer kinderen hebben extra ondersteuning nodig, terwijl de reguliere kinderopvang niet altijd hierop is ingericht. Pedagogisch medewerkers doen hun uiterste best, maar lopen tegen grenzen aan. Ze missen soms de kennis en ervaring om deze kinderen goed te begeleiden.

Kinderen zijn gebaat bij continuïteit van hun ervaringen in verschillende contexten. Dat geldt ook voor peuters die vanuit de kinderopvang uiteindelijk naar de basisschool gaan. Wat is er nodig om die continuïteit te bevorderen?

We horen allemaal dat hechting zo ontzettend belangrijk is, en dat wanneer hierin iets verkeerd loopt, je er je leven lang last van kan hebben. Aan de ene kant is het mooi dat er zoveel aandacht voor is, aan de andere kant levert het ook druk op voor ouders en professionele opvoeders, over iets dat eigenlijk vanzelf zou moeten gaan. De stress om alles goed te doen, komt in deze tijd veel voor. Maar wanneer doe je het goed genoeg, en hoe ziet dat er dan precies uit?

Op een Leader in Me-school leren kinderen om zelfleiderschap te ontwikkelen. Dit doen ze door te oefenen met de 7 gewoonten van Stephen Covey (zie kader) die je helpen om te ontdekken wie je bent en wie je wil zijn, en op die manier het beste uit jezelf te halen.

Een nieuw broertje of zusje op komst is natuurlijk een geweldig avontuur! Dit liedje bezingt op luchtige wijze enkele voor- en nadelen. Lekker bij mama op schoot zitten is er bijvoorbeeld niet zomaar meer bij…

Laatst sprak ik iemand over muziekactiviteiten in de kinderopvang. Ze gaf direct aan: ‘Onze kinderen zijn érg prikkelgevoelig! Kun je dan wel muziek samen maken?’ Een mooie vraag, want juist muziek kan goed helpen bij het leren omgaan met prikkels.

In onderstaand verhaal komt iets wezenlijks aan het licht van wat het betekent om met jonge kinderen te werken. Iets dat niet te vangen valt in een theoretische verhandeling of overzichtelijk model, maar dat je waarschijnlijk zonder meer herkent als je met jonge kinderen werkt: het ontstaan van avontuur met rijk spel en een grote betrokkenheid.

Elke weekdag gaan in Nederland honderdduizenden kinderen naar een vorm van kinderopvang. Dat is een enorme verantwoordelijkheid voor ons als professionals die met deze kinderen werken. Richting ouders, en richting samenleving: wat hebben kinderen nodig?

Het aantal oefenervaringen dat kinderen op een dag in interactie met anderen kunnen opdoen, is enorm. Het gestructureerd aanbieden van stoei-activiteiten kan daarbij helpen. Het stoeien doet immers een beroep op zoveel meer dan alleen fysieke vaardigheden en lichaamsbesef. Zo spreekt het ook het sociale-emotionele, executieve en morele ontwikkelingsbesef aan (Dierckx en Koelman, 2018).

Welbevinden en betrokkenheid zijn voor alle (jonge) kinderen essentieel voor de ontwikkeling. Zonder welbevinden en betrokkenheid van kinderen is ontwikkeling onmogelijk. De professional, de pedagogisch medewerker of leerkracht, is het meest bepalend voor de pedagogische en didactische kwaliteit. We weten dit uit onderzoek, maar hoe zorg je dat jouw aanbod het welbevinden, de betrokkenheid en daardoor de ontwikkeling van kinderen ondersteunt?

Bijna iedere leerkracht of pedagogisch medewerker in de kinderopvang die met peuters of kleuters werkt, kent ook de valkuilen van de grote kring met peuters en kleuters: de duur ervan, het feit dat kinderen onrustig worden, niet op hun beurt kunnen wachten en soms afhaken. Hoe komt het dan toch dat leerkrachten zo vaak voor de kring kiezen als groepsvorm voor een speel-leeractiviteit? Wat maakt dat leerkrachten ‘in de ban’ zijn van de kring?

Klanken zijn de bouwstenen van taal, en in zowel de mondelinge als de schriftelijke taalontwikkeling speelt klankbewustzijn een belangrijke rol. Bij zowel het leren praten als het leren lezen is het van belang om stapsgewijs én spelenderwijs te werken aan klankbewustzijn.

Als je met kinderen werkt, werk je met hun ouders; een onvermijdelijke waarheid die je tegenkomt als pedagogisch medewerker. Achter ieder kind in je groep staan ook altijd ouders met wie je een relatie moet opbouwen en onderhouden. En juist die relatie kan zowel een kans als een uitdaging zijn.

Op kindcentrum De Nieuwe Draai in Heerhugowaard is een droom werkelijkheid geworden: in 2020 begon daar een Peuterkleuter-groep, waarmee een ononderbroken ontwikkeling voor de kinderen wordt nagestreefd.

Terwijl er op steeds meer plekken nauwer wordt samengewerkt tussen basisscholen en kinderopvangorganisaties, weten we nog betrekkelijk weinig van deze samenwerking. In een landelijk onderzoeksproject werken de Hanze, Hogeschool KPZ, Zuyd Hogeschool en Hogeschool van Amsterdam komende jaren samen om meer inzicht te verkrijgen over de verschillende vormen van samenwerking en wat die de kinderen feitelijk opleveren.

In 2022 begon Integraal Kind Centrum (IKC) Het Duet in Uithoorn de Peuter Kleuter Groep (PKG) De Drummers. De peuters en kleuters oefenen samen spelenderwijs met de taal en sociaal-emotionele vaardigheden, met als doel de overstap naar groep 1 te verkleinen, zodat ze op een gedegen manier aan hun schoolloopbaan kunnen beginnen.

Er zijn verschillende verklaringen en oplossingsrichtingen mogelijk bij ‘onbegrepen gedrag’ van jonge kinderen. In dit artikel gaan we in op positieve gedragsondersteuning als oplossingsrichting. Dit artikel is een fragment uit het boek Onbegrepen gedrag bij jonge kinderen van Frank Studulski (red.).

KIDDO bestaat 25 jaar! Al een kwart eeuw inspireert hét vakblad voor de kinderopvang pedagogisch medewerkers met praktische inzichten en verdiepende kennis. In dit tweede themanummer van 2025 staan pedagogische stromingen centraal: hoe breng je een pedagogische visie tot leven in jouw groep?

In deze thema-editie van KIDDO staat het jonge kind centraal, om precies te zijn kinderen van 0 tot 7 jaar. Uiteenlopende onderwerpen komen aan bod, variërend van armoede in de kinderopvang en hoe je dit kunt herkennen, tot de speelse rol van muziek bij prikkelverwerking.

In deze podcast delen experts zoals kinderartsen, lactatiekundigen, pedagogen en psychologen hun inzichten over het boek De Ontevreden Baby van Pamela Douglas. We bespreken thema’s zoals huilen, slapen en voeding. De opnames zijn gemaakt tijdens het Babycongres (januari 2025) van partner Logacom.

De een-op-een-relatie tussen kind en pedagogisch medewerker in de kinderopvang heeft een positieve invloed op de ontwikkeling van het kind. En dat zorgt er weer voor dat de overgang naar de basisschool soepeler verloopt. Dat blijkt uit onderzoek van Rosanne Sluiter, gepromoveerd op 21 februari 2025 aan de Universiteit van Amsterdam.

Jeanine Mulder was recent te gast bij de Kinderopvang Podcast van Brancheverenging Kinderopvang (BK). De medeauteur van Vol Vertrouwen. Werken met dreumesen en peuters. Geïnspireerd op de visie van Emmi Pikler, is eigenaar van kinderopvang Duimelot en vorig jaar finalist van de BK speelruimte award. In deze podcast deelt zij onder andere haar visie op de kinderopvang en vertelt ze hoe haar liefde ontstond voor de unieke visie van pedagoog Emmi Pikler.

Gemeenten spelen een belangrijke rol in het bestrijden van achterstanden in het onderwijs. Ze zijn verplicht om jaarlijks overleggen te organiseren met kinderopvanghouders en schoolbesturen over onderwijsachterstanden. Dit overleg over onderwijsachterstanden vindt echter niet altijd plaats en wanneer het wel plaatsvindt, blijven concrete afspraken soms uit.

Stel je voor: kinderen die leren met volle aandacht, plezier en verwondering – buiten in de frisse lucht. Heb je zelf weleens gemerkt dat je meer energie en focus hebt na een wandeling? Dit boek laat zien hoe buiten zijn niet alleen goed is voor je lichaam, maar ook voor je geest.

Lezen met en voor kinderen is enorm leuk, maar knutselen is minstens zo leuk! Wat dacht je bijvoorbeeld van een schattentasje voor de vondsten die je buiten vindt, of een kabouterdeurtje voor een boom in de buurt?

Wat goede, verantwoorde kinderopvang is staat duidelijk omschreven in de wet. Maar hoe doe je dat nou precies? Hoe zorg je voor hoge pedagogische kwaliteit op de groep? De Gordonmethode geeft hier een uniek en praktisch antwoord op. 

In het boek Sensitief communiceren in de kinderopvang. Versterk de pedagogische kwaliteit met de Gordonmethode maak je kennis met de diverse communicatievaardigheden uit de Gordon®methode, zoals actief luisteren, ik-boodschappen, overschakelen en de overlegmethode. 

Pedagogisch medewerker staat op de tweede plaats van de top 20 van beste banen van 2025, meldt vacaturesite Indeed. De vacaturesite maakt elk jaar een top 20 van de beste banen. Daarbij kijkt het vacatureplatform naar de grootste stijging in het aantal vacatures, met als voorwaarde dat die groei tussen 2021 en 2024 duurzaam is en het jaarsalaris van een functie minimaal modaal is.

Kinderen en buiten spelen zijn een gouden combinatie. Het is niet alleen gezond, maar ook een geweldige manier om ze even van die schermen af te krijgen. Denk aan klassiekers zoals verstoppertje, tikkertje of een potje voetbal. Heb je een park in de buurt? Neem een vlieger mee of organiseer een mini-picknick. Voor de kleintjes zijn bellenblazen en stoepkrijt perfecte manieren om zich urenlang te vermaken. Het mooie is dat kinderen vaak hun eigen fantasie gebruiken als ze buiten zijn. Geef ze wat ruimte en voor je het weet, hebben ze hun eigen avonturen bedacht.

In een brief aan de Kamercommissie SZW vragen alle partijen in de kinderopvangsector aandacht voor de onwenselijke gevolgen van het door het ministerie van SZW voorgestelde nieuwe EHBO-systeem in de kinderopvang. Het ministerie wil af van de huidige lijst van EHBO-aanbieders en voortaan alleen nog de eindtermen voorschrijven. Reden hiervoor is dat EHBO buiten de expertise van het ministerie valt.

Op woensdag 22 januari starten de Nationale Voorleesdagen weer. Tijdens deze dagen draait het om het stimuleren van voorlezen aan kinderen van 0 tot 6 jaar, die zelf nog niet kunnen lezen.  Voor kinderen die al popelen om zelf te leren lezen heeft auteur Joke de Jonge het verhaal Ella Egel is weg ingesproken. Eerder deed Dieuwertje Blok hetzelfde met Kat Kaat is weg.  

Dit boek biedt een verzameling van de tijdloze en bijzondere beeldverhalen die voor het eerst te zien waren in de Italiaanse editie van De honderd talen van kinderen. De verhalen laten je zien hoe interactief onderwijs kinderen kan voorbereiden om actieve deelnemers te worden in hun eigen leerproces.

De een-op-een-relatie tussen kind en pedagogisch medewerker in de kinderopvang heeft een positieve invloed op de ontwikkeling van het kind. En dat zorgt er weer voor dat de overgang naar de basisschool soepeler verloopt. Dat blijkt uit onderzoek van Rosanne Sluiter, gepromoveerd op 21 februari 2025 aan de Universiteit van Amsterdam.

Apennoten is een muzikaal televisieprogramma van KRO-NCRV dat in 2016 bij NPO Zappelin gestart is. Nu is er voor dit boek een keuze uit de liedjes gemaakt, zodat de teksten en melodieën nog toegankelijker zijn voor leerkrachten en kinderen.