Levensloop
Célestin Freinet groeit op op het platteland van Zuid-Frankrijk. Hij is graag buiten op het land tussen de werkers. Op school verveelt hij zich. Misschien wel daarom volgt hij later de opleiding tot leerkracht. Hij onderbreekt zijn studie om tijdens de Eerste Wereldoorlog in het leger te dienen. Zijn ervaringen als militair inspireren hem tot zijn voor die tijd vernieuwende pedagogiek. Freinet vindt dat kinderen niet moeten opgroeien tot slaafse burgers die zich naar de slachtvelden laten leiden, maar dat ze zich moeten kunnen ontwikkelen tot zelfbewuste en verantwoordelijke burgers. Als hij na de oorlog eenmaal aan de slag gaat als leerkracht, trekt hij er regelmatig met zijn leerlingen op uit om de natuur in te gaan en lokale bedrijfjes te bezoeken.

Theorie en visie
Door zijn leerlingen er mee op uit te nemen in hun leefomgeving, maakte Freinet leerstof tastbaar en zichtbaar. In deze bredere context werd het de kinderen duidelijk waarom ze iets leerden. Ook door ze zelf te laten experimenteren en onderzoeken vergrootte Freinet hun betrokkenheid.

Wie op die manier onderwijs gaf, had in Freinets visie respect voor kinderen. Om diezelfde reden vond Freinet het belangrijk om kinderen verantwoordelijkheid te geven naar draagkracht; wat ze zelf konden, liet hij ze zelf doen.

Realisaties
Freinets ideeën hebben geleid tot het freinetonderwijs, dat nog steeds bestaat. Over de hele wereld, ook in Nederland en Vlaanderen, zijn er freinetscholen. Verschillende freinettechnieken worden ook in allerlei andere scholen toegepast. Het onderwijs is gebaseerd op wat bij leerlingen leeft en het laat kinderen onderzoeken. Kinderen leren onder woorden brengen wat ze willen leren en leggen dat vast in een leerplan. Dat doen ze zelfstandig maar ook samen, want in groep zijn ze samen verantwoordelijk voor de onderlinge verhoudingen: zo leren kinderen hun klas en school organiseren en groeien ze in democratisch burgerschap.

Het schrijven van vrije teksten, een manier om kinderen hun ideeën onder woorden te laten brengen en met anderen te delen, speelde in het freinetonderwijs een belangrijke rol. Zo schreven Freinets leerlingen regelmatig brieven en krantenberichten die ze zelf drukten; veel freinetscholen hadden een eigen drukpers.
Het schrijven van vrije teksten gebeurt op veel freinetscholen nog steeds. De drukpers heeft het inmiddels wel allang afgelegd tegen modernere communicatiemiddelen.  

Lees verder in KIDDO 1 2014 vanaf pagina 16.