Uit goede gewoonte vieren kinderen in de kinderopvang onder andere Nieuwjaar, Pasen, Sinterklaas en Kerstmis. Op zich is er niks mis mee: een aanzienlijk aantal kinderen en ouders die naar de opvang komen, viert die feesten thuis ook. Maar een goede kinderopvang weerspiegelt bij voorkeur de diversiteit van kinderen en ouders en viert ook andere feestdagen, die voor niet-christelijke kinderen heel belangrijk zijn. Kinderdagverblijf De Ketjes uit Brussel heeft er ervaring mee. Verantwoordelijke Britt Stukken vertelt: 'In ons dagverblijf proberen we een weerspiegeling te zijn van de maatschappij in het klein. We streven daarom naar een gezonde mix van feesten. Vorig jaar stond er in die context bijvoorbeeld een werelddessertsbuffet op de agenda. Ouders hadden een eigen gerecht klaargemaakt en iedereen kon proeven. Zalig voor de smaakpapillen én gezellig! Ouders en kinderen krijgen zo het gevoel dat ze een stukje van thuis kunnen delen met ons.'
Zinvolle feesten
Hoe kun je 'andere' feesten in de opvang nu echt zinvol maken? Als je het Suikerfeest viert in de opvang en daarna weer overgaat tot de orde van de dag, wordt het een (eenmalig) evenement. Multiculturele feestjes komen pas echt tot hun recht, wanneer ze een aanpak weerspiegelen die overal in de opvang aanwezig is. Dit wil zeggen dat ook het gewone dagelijkse leven van de groep, de opvoedingsgewoonten en routines rekening houden met de diversiteit van de gezinnen.
Stel: je wilt muntthee serveren in de kinderopvang. Als dat eenmalig gebeurt, is het weinig zinvol. Het is wél zinvol als het een gevolg is van een echt diversiteitsbeleid. Dit wil zeggen dat ouders nauw betrokken zijn bij alle aspecten van de werking en dus ook bij de voeding die kinderen krijgen. Dan wordt het normaal dat het vieruurtje gevarieerd is en de thuisgewoonten weerspiegeld. Zijn er kinderen in de opvang die thuis vaak muntthee drinken, dan kan het passen dat dat ook in de opvang regelmatig gebeurt.
Denk er ook aan dat je de verschillende feestmomenten op dezelfde manier benadert. Kerstfeest, het Suikerfeest of Divali moeten telkens van even groot 'belang' zijn. De feesten uit onze westerse cultuur introduceer je bij kinderen en ouders dus op dezelfde manier als pakweg Chinees Nieuwjaar. 'De Ketjes vieren op die manier heel wat andere feesten', vertelt Britt van de Ketjes. 'Zo is er het Suikerfeest (Islam), Divali (Hindoeïsme, begin van een nieuw jaar), het Loofhuttenfeest... (Jodendom). Afhankelijk van de kinderen in de opvang op dat moment, komen de feestdagen aan bod , met de nodige duiding. Op die manier ontdekken ze verschillende culturen, overtuigingen...'
Feesten evolueren
Hoe 'begin' je nu aan feest? Ga uit van de dingen die kinderen en ouders kennen: welke feesten vieren zij? Hoe doen ze dat? Joodse roots betekenen niet noodzakelijk dat alle Joodse tradities thuis worden toegepast. Baseer je liever niet op de betekenis die in een encyclopedie aan feest worden gegeven. Een feest evolueert immers door de eeuwen heen, en verschillende groepen mensen kunnen het op hun eigen manier vieren. Britt verduidelijkt: 'Bij de inschrijving vragen we daarom aan de ouders welke feesten voor hen belangrijk zijn, welke ze vieren en hoe dat gebeurt. Daar proberen we altijd rekening mee te houden. Aan de hand van wat ze ons vertellen, maken we jaarlijks een kalender waar de verschillende feesten met beeld en betekenis genoemd worden.'
Wanneer je kinderen bij een feest betrekt, doe het dan aan de hand van hun leeftijd. Aan kleine kinderen vertel je wat er gaat gebeuren. Grotere kinderen kunnen zelf over het feest vertellen. Laat ze foto's meebrengen, helpen met versieren, hapjes en drankjes voorbereiden. Als gastheer of -vrouw op het feest zullen ze zich in hun nopjes voelen. Je kunt ouders uitnodigen om mee te komen feesten of helpen voorbereiden. Doe het niet alleen via een briefje: spreek ze ook persoonlijk aan. De ouders ervaren op deze manier dat ze welkom zijn, en zullen met plezier een handje helpen. Zo kan feestvieren ook een van de manieren zijn om te werken aan de samenwerking met ouders.
Feesten een verplichting?
Hoe leuk ze ook zijn, denk eraan dat feesten in de opvang nooit verplicht kunnen worden. Als je ze organiseert, komt het erop neer ouders en kinderen bewust bij het geheel te betrekken, en er een zinvolle gebeurtenis van te maken. Maar mensen mogen nooit het gevoel krijgen dat ze móeten deelnemen. Bij kinderdagverblijf Joost-e-Fien in Brussel hebben ze daar een filosofie van gemaakt. Verantwoordelijke Chiara Van Remmen verduidelijkt: 'Wij zijn van mening dat feesten in de privésfeer thuishoren, en dat we ze in de opvang niet mogen opdringen. Vaak gebeurt het ook dat bijvoorbeeld moslimkinderen tijdens het Suikerfeest niet naar de opvang komen: ze vieren het thuis. Uit respect voor de diversiteit gaan we er dus voorzichtig mee om. De Sint komt hier bijvoorbeeld wel langs, maar in een apart lokaal. Ouders en kinderen zijn vrij om er langs te lopen, maar we dwingen ze niet. Het is de beste manier om te vermijden dat feesten alleen maar een attractie worden.'
