Baal niet van een regenbui, laat kinderen ervaren hoe het voelt als de druppels op hun wang vallen. Is er vandaag iemand jarig? fluistert een jongetje tegen zijn vriendje op het kinderdagverblijf. Blijkbaar beleeft hij veel plezier aan het vieren van verjaardagen. De leidster hoort zijn vraag en roept spontaan: De vis is jarig. Ze zet de kom in de kring, waarna de peuters de goudvis uit volle borst toezingen.

Pedagoog Annemieke Waage van de Haagse kinderopvangorganisatie Triodus was veertien jaar geleden getuige van dat bijzondere verjaardagsfeestje op een kinderdagverblijf. De impulsieve actie van de leidster om de vis tot jarige te bombarderen, is ze nooit meer vergeten. Ze was met recht een hemelse leidster, ze maakte van gewone dingen iets heel bijzonders. Die verjaardag is voor de kinderen onvergetelijk, zegt Annemieke.
Het begrip hemelse leidster is bedacht door pedagogen uit de regio Haaglanden tijdens een overleg over de kwaliteit van kinderopvang. Die kwaliteit valt of staat met de kwaliteit van de leidster, maar is niet af te meten aan de vaardigheden die ze beheerst, aldus de pedagogen.

Kracht en inspiratie
In workshops en lezingen leert en vertelt Annemieke pedagogisch medewerkers hoe ze een hemelse leidster kunnen worden. Je persoonlijkheid is het belangrijkste opvoedingsinstrument. Opvoeden gaat immers over de relatie tussen jou en een kind. De kracht en inspiratie om een relatie met kinderen te kunnen opbouwen, zit in wie je bent, zegt ze.
Een van de opdrachten voor de deelnemers luidt: schrijf twintig dingen op die je heel goed kunt. Dat is voor de meesten een lastige klus. We zijn het gewoonweg niet gewend. In een sollicitatiegesprek moeten we onze sterke en zwakke punten opnoemen, zoals: Ik ben lief voor de kinderen. Of: Ik kan mooie raamschilderingen maken.
Datzijn volgens Waage grootse activiteiten die er minder toe doen. Het talent van de hemelse leidster is dat ze van alledaagse dingen iets moois kan maken. Stel: je moet met veertien peuters naar buiten en als de kinderen eindelijk hun schoenen en jassen aan hebben, begint het te regenen. Dan kun je vreselijk balen. Of je laat de peuters ervaren hoe het voelt als de regen op je wang druppelt, om daarna lachend en gierend kletsnat weer naar binnen te gaan.
Risico's durven nemen, dat tekent een goede leidster, zegt Waage nog. Je kunt je ergeren als de kinderen tijdens het eten naar het raam stormen om naar de hagel te kijken die plotseling uit de lucht valt. Maar is het echt zo erg dat dat gebeurt?

Verwonder je
De Haagse pedagogen stelden samen met pedagogisch medewerkers een checklist op met maar liefst 22 eigenschappen waaraan je een hemelse leidster kunt herkennen. Je hoeft niet perfect te zijn, zegt Waage.Je kunt nauwelijks aan alle 22 voorwaarden voldoen. Perfectie leidt tot starheid.
Toch zijn er een aantal eigenschappen die elke pedagogisch medewerker moet hebben, om een beetje hemels te zijn. Je moet je verwonderen over kinderen, die de wereld met heel andere ogen bekijken. Doe daar iets mee. En realiseer je dat ieder kind uniek is.
Humor is een vereiste. En je moet kwetsbaar kunnen opstellen, of durven afwijken van routines. Natuurlijk is het niet hemels om alle routines los te laten. Ze geven structuur aan de dag en zorgen voor houvast. Ook kinderen houden niet van chaos. Maar routines waar je echt tegenop ziet, zoals veertien jassen dichtdoen en 28 schoenen aantrekken, dat moet je aanpakken.

Lees verder in KIDDO 5 vanaf bladzijde 13